Disa orë pasi foli me Vladimit Putin dhe ndihmoi ndërmjetësimin e një marrëveshjeje për të lejuar inspektorët bërthamorë të OKB-së të vizitojnë centralin bërthamor të Ukrainës në Zaporizhia, Presidenti francez Emmanuel Macron ka lëshuar kritika ndaj regjimit rus në Ukrainë.
Macron, i cili u përpoq, por pa sukses, për të parandaluar pushtimin rus mbi Kiev dhe inkurajoi rëndësinë e dialogut me Putinin, është bërë gjithnjë e më kritik ndaj presidentit rus, ndërsa lufta vazhdon.
“Rusia filloi një sulm brutal ndaj Ukrainës në një shkelje revanshiste të ligjit ndërkombëtar,” u shpreh ai gjatë një ceremonie për 78-vjetorin e zbarkimit të aleatëve në Provence të pushtuar nga Nai gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Macron paralajmëroi qytetarët francezë se kriza energjetike dhe ekonomike me të cilën përballet Europa nuk ka mbaruar, duke e quajtur atë “çmimi i lirisë dhe vlerave tona”.
“Që kur Vladimir Putin filloi sulmin e tij brutal ndaj Ukrainës, lufta është kthyer në tokën europiane, disa orë larg nesh”, tha Macron të premten.
Macron tha se Putini po kërkon të imponojë vullnetin e tij imperialist në Evropë, duke krijuar frymën e hakmarrjes në një shkelje flagrante të integritetit të shteteve.
Marrëveshja e inspektimit bërthamor
Me ndërmjetësimin e Macron të premten, qeveria ruse ka rënë dakord që inspektorët nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) të mund të vizitojnë centralin bërthamor të Ukrainës në Zaporizhia, më i madhi në Evropë.
Fabrika është pushtuar nga trupat ruse për muaj të tërë dhe ekspertët thonë se bombardimi brenda dhe rreth kompleksit përbën një rrezik të madh për një incident bërthamor.
Marrëveshja e re erdhi pas një telefonate midis presidentit rus Vladimir Putin dhe presidentit francez Emmanuel Macron.
Kjo ishte biseda e tyre e 20-të këtë vit, por e para në tre muaj.
Putin tha se kishte frikë se bombardimet në zonë do të çonin përfundimisht në një katastrofë në shkallë të gjerë, edhe pse forcat ruse fajësohen gjerësisht për bombardimet, megjithatë Rusia fajëson Ukrainën.
“Bombardimi sistematik i territorit të termocentralit bërthamor të Zaporizhia krijon rrezikun e një fatkeqësie në shkallë të gjerë që mund të çojë në kontaminimin radioaktiv të territoreve të gjera”, paralajmëroi presidenti rus në bisedën e tij me Macron.
“Të dy udhëheqësit vunë në dukje rëndësinë e dërgimit të një misioni të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike në termocentralin bërthamor sa më shpejt të jetë e mundur, i cili do të jetë në gjendje të vlerësojë situatën në vend”, tha Kremlini, duke nënvizuar se pala ruse konfirmoi se ishte e gatshme të ofronte të gjithë ndihmën e nevojshme për inspektorët e IAEA-s”.
Kreu i shtetit rus ra dakord gjithashtu që inspektorët të kalojnë përmes Ukrainës dhe jo përmes Rusisë, të cilën ai e kishte kërkuar më parë, sipas Presidencës franceze.
Reagimi ndaj lajmeve të marrëveshjes
Në një deklaratë, drejtori i përgjithshëm i IAEA Rafael Grossi përshëndeti deklaratat e fundit se Ukraina dhe Rusia mbështesin objektivin e IAEA për të dërguar një mision në Zaporizhia.
Organizata tha se ishte duke u konsultuar në mënyrë aktive me të gjitha palët e përfshira për të dërguar një ekip sa më shpejt të jetë e mundur, në të cilin Grossi do të mbështetej vetë.
Megjithatë, IAEA bëri thirrje për përmbajtje, duke e quajtur situatën shumë të paqëndrueshme dhe të brishtë.
Punëtorët bërthamorë ukrainas janë mbajtur në Zaporizhia, duke punuar nën mbikëqyrjen ruse dhe presidenti Volodymyr Zelenskyy tha se siguria e plotë në vend mund të fillojë pasi misioni të ketë filluar punën e tij.
Ka shqetësime jo vetëm se forcat ruse e kanë manipuluar termocentralin me eksplozivë, ose se ai mund të dëmtohet nga granatimet e drejtpërdrejta, por edhe për ruajtjen e ftohjes së ujit të reaktorëve bërthamorë.
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, António Guterres, gjatë një vizite në Ukrainë, tha të premten se çdo dëmtim i mundshëm në Zaporizhia do të ishte vetëvrasje dhe kërkoi çmilitarizimin e uzinës.
Ndërsa kreu i diplomacisë së BE-së, Josep Borrell, u bëri thirrje rusëve që të tërhiqen nga vendi dhe menjëherë t’i kthejnë kontrollin e plotë pronarit të saj të ligjshëm, Ukrainës.