Derisa gjendja me epideminë Covid19 në Serbi është me tendencë përkeqësimi, Qeveria e Serbisë ka vendosur të hetojë – në luftën kundër terrorizmit dhe pastrimit të parave.
Të parët në shënjestër janë padyshim ata që e kritikojnë atë, organizatat joqeveritare dhe organizatat mediatike, si dhe gazetarët e pavarur.
Drejtoria për Parandalimin e Pastrimit të Parave në Ministrinë e Financave ka bërë një listë të punonjësve të mediave, organizatave joqeveritare dhe shoqatave të qytetarëve, dhe u ka kërkuar bankave një pasqyrë të të gjitha transaksioneve të tyre nga 1 janari 2019.
Në listën e përpiluar nga ky Drejtorat, emrin e organizatës ose emrin e mbiemri dhe numrin personal, e kanë 20 persona dhe 37 organizata ose shoqata. Në kërkesën të cilën Dky drejtorat ka dërguar bankave, në të cilën Newsmax Adria kishte akses, kërkohen të dhëna për të përcaktuar nëse organizatat dhe individët në listë kanë ndonjë lidhje me financimin e terrorizmit ose pastrimin e parave.
Njerëzit emrat e të cilve janë në listë po kërkojnë nga Qeveria dhe Administrata për Parandalimin e Pastrimit të Parave për një shpjegim urgjent në pyetjen: pse u inicua një procedurë kundër tyre dhe pse u kërkua nga bankat të inspektojnë llogaritë e tyre. Ata njoftojnë se do të përdorin të gjitha mjetet ligjore të disponueshme për ta dhe se do t’i drejtohen edhe organizatave ndërkombëtare.
Fundi i viteve 1990 dhe koha e persekutimit të OJQ-ve janë rikthyer në derën e madhe, pretendojnë përfaqësues të indinjuar të sektorit civil, pasi panë emrin dhe emrat e shoqatave të tyre në listën e të dyshuarve për pastrim parash dhe financimi të terrorizmit.
“Në Serbi që nga vitet e 90ta, organizatat e shoqërisë civile janë etiketuar në propagandë të vazhdueshme si mercenarë të huaj, dhe kjo duket të jetë një përpjekje tjetër për përhapjen e paranojës. Të manipulojë masat, të frikësojë individët dhe organizatat e shoqërinë civile. Kjo krijon përshtypjen se institucionet janë të gatshme të mbrojnë veten nga ndonjë armik i jashtëm dhe se kjo përgatit terrenin për një nivel shtesë të shtypjes ndaj atyre që nuk mendojnë njejt me ta, pra kundër atyre që guxojnë të thonë atë që mendojnë.” ka thënë Rasha Nedeljkov nga organizata CRTA.
Lista përfshin pothuajse të gjitha organizatat e shoqërisë civile që kanë njoftuar ose publikuar ndonjëherë diçka që nuk shkon në favor të autoriteteve në Serbi. Ka Qendrën e të Drejtave Humanitare, Komitetin e Helsinkit për të Drejtat e Njeriut, YUKOM, Fondacionin Trag, dhe Lëvizjen Evropiane në Serbi, si dhe shumë të tjerë. Ndër mediat hulumtuese në listë janë BIRN, CINS, KRIK, si dhe Grupi i Informacionit të Biznesit. Njëzet individë janë kryesisht të lidhur me organizatat e lartpërmendura, përfshirë redaktorin e Newsmax Adria Television dhe redaktorin e gjatë të BIRN Slobodan Georgijev.
“Ju po i kriminalizoni njerëzit. Këtu jam unë, dhe derisa isha në BIRN dhe tani, ne po përpiqemi të gjejmë të vërtetën, të zbulojnë krimin. Për t’i treguar publikut se ku ka krim. Oneshtë një gjë. E dyta, Autoriteti i Pastrimit të Parave ka të njëjtin donatorë sikurse BIRN – Komisionin Evropian. Unë po bëj një pyetje publike, a do të e hetojë edhe vetën kjo Drejtori? “, deklaron Georgiev.
Ndër të paktit persona në listë që mirëpresin hetimin e Drejtorisë për Parandalimin e Pastrimit të Parave dhe Financimit të Terrorizmit është Qendra për Studime Euro-Atlantike të Jelena Miliq, si dhe Jelena Miliq si person fizik.
“Ne nuk e shohim këtë, nëse kryhet në përputhje me ligjin, si një presion mbi punën tonë. Kujtojmë gjetjet e organeve përkatëse ndërkombëtare që “OJQ-të konsiderohen të jenë subjekt i rreziqeve të pastrimit të parave si një front për organizatat terroriste që mbledhin dhe transferojnë fonde ose si kompani të ligjshme që mbështesin indirekt qëllimet e organizatave terroriste.” ka thënë CEAS në një deklaratë.
Derisa, Bojana Selaković nga Iniciativat Qytetare paralajmëron se tashmë ekzistojnë mekanizma të rregullt për kontrollin e punës së sektorit joqeveritar dhe se raportet financiare për punët e organizatave joqeveritare dërgohen rregullisht në Ministrinë e Financave, dhe se këto raporte janë shumë rigoroze. Sipas saj, në këtë rast bëhet fjalë për diçka tjetër.
“Ajo që ka ndodhur dje nuk ka asnjë lidhje me mbikëqyrjen e rregullt, nuk ka asnjë lidhje me kriteret nga vlerësimi i rrezikut. Ajo ka të bëjë me autoritetin e Administratës për Parandalimin e Pastrimit të Parave në një kohë kur ky institucion ka dyshime se dikush është i përfshirë në veprimtari të paligjshme. Tash shtrohet pyetja – Kush i përcaktoi ato baza të dyshimit? A u përcaktua nga Administrata, a është ajo prokuroria, gjykata apo kush? ”, tha Bojana Selaković.
Shoqatat e gazetave UNS, NUNS, por edhe ANEM janë gjithashtu në listë. ANEM raporton se është çështje e presionit të rregullt ndaj mediave, ndërsa UNS i kërkon Ministrisë së Financave dhe Administratës për Parandalimin e Pastrimit të Parave të shpjegojnë pse dyshojnë për gazetarët.
I vetmi politikan në listë është Vuk Jeremiç, i cili është edhe presidenti i Qendrës për Politikë Ndërkombëtare dhe Zhvillim të Qëndrueshëm.
Mediat dhe OJQ-të: Abuzimi politik i institucioneve, ekzistojnë baza dyshimesh
Në një deklaratë të përbashkët sot, mediat dhe organizatat e shoqërisë civile kërkojnë nga Ministria e Financave dhe Administrata për Parandalimin e Pastrimit të Parave që të paraqesin pa vonesë arsyet e dyshimit për shkak të të cilave ata urdhëruan mbledhjen e jashtëzakonshme të informacionit për organizatat, mediat dhe individët nga bankat tregtare.
Neni i ligjit të cilit i referohet drejtori i Drejtorisë për Parandalimin e Pastrimit të Parave kërkon që një verifikim i tillë të kryhet ekskluzivisht për organizatat për të cilat ekzistojnë baza të dyshimit se janë të përfshirë në financimin e terrorizmit.
Meqenëse lista përfshin organizata të shumta dhe individë që merren me gazetari hulumtuese, mbrojtje të të drejtave të njeriut, transparencë, prodhim filmi, zhvillim të demokracisë, sundim të ligjit dhe bamirësi, mund të konkludohet se kjo është një abuzim politik i institucioneve dhe një përpjekje e rrezikshme për të minuar më tej sundimin e ligjit në Serbi. thuhet në komunikatë.
Vlerësohet se abuzimi i mekanizmave dhe institucioneve ligjore për shkak të presionit të paligjshëm në media dhe organizatat e shoqërisë civile është një sulm drastik ndaj lirisë së shoqërisë dhe lirisë së informacionit.
Për vite me radhë, pushteti në Serbi është përballur me kritika serioze si nga organizatat ndërkombëtare ashtu edhe nga ato të vendit në lidhje me kërcënimin ndaj këtyre dy lirive të rëndësishme. Një sulm i tillë ndaj organizatave që mbrojnë zhvillimin e Serbisë si një shtet i qeverisur nga sundimi i ligjit, respektimi i ligjit dhe një luftë e mirëfilltë kundër korrupsionit është një argument shtesë që këto vlera janë të rrezikuara seriozisht në Serbi, thuhet në deklaratën e përbashkët.
Deklarata është nënshkruar nga 128 organizata të shoqërisë civile, shoqata të mediave, media, aktivistë qytetarë dhe gazetarë.